GIUSEPPE DOMENICO SCARLATTI ( 1685 - 1757)

Ünlü İtalyan besteci Domenico Scarlatti, Bach ve Handel'in doğduğu yıl olan 1685'te, kendisi gibi ünlü bir besteci olan Alessandro Scarlatti'nin 10 çocuğundan 6.sı olarak Napolide dünyaya gelmiş; başta babası olmak üzere Francesco Gasparini ve Bernardo Pasquini gibi pekçok önemli müzik adamından dersler alarak yetişmiş ve hayatının büyük bir bölümünü İspanya ve Portekiz'de kraliyet ailelerinin hizmetinde geçirmiştir. Roma'da Kraliçe Casimira'nın özel tiyatrosu için pek çok opera bestelemiş, Londra'da King's Theatre'de kendi operası Narciso'yu yönetmiş, Lizbonda Portekiz prensesi Maria Magdelena Barbara'ya müzik öğretmiştir. Kronolojik olarak Barok dönemde yaşamış olması nedeniyle Barok dönem bestecisidir ancak müziği daha çok klasik dönemi etkilemiştir. Yazdığı sonatları ile adından söz ettiren besteci, çoğu ikili formda tek bölümlük beş yüzün üzerinde sonat bestelemiştir. Sonatlarının bazıları hem akortsuz tonların veya grupların kullanımı hem de uzak tuşların alışılmadık kullanımında, harmonik canlılık göstermektedir. Besteci ritim ve müzikal sözdizim konularında da bir öncüdür. Chopin, Brahms ve Bartok gibi Romantik dönem bestecileri ve modern piyano tekniği onun sonatlarında etkilenmiştir. Yaşadığı dönemde çok az eseri basılmış olsa da ölümünden sonra pekçok eseri yayınlanmıştır. Sanatçı 23 Temmuz 1757'de Madrid'de yaşama veda etmiştir. 1985'te bestecinin doğumunun 300. yıl dönümünde, klavsen virtüözü Scott Ross bestecinin üçü org ve birkaç enstrümantal süiti haricinde tamamı klavsen için yazılmış toplam 555 sonatını yorumlamıştır.

Sonat K.20
Mi Majör tonda solo piyano için yazılmış eser, K.20 ve L.375 katalog numaraları ile kayda alınmıştır. Eserin 1738 yılında bestelendiği tahmin ediliyor. Barok dönem eseridir.

Sonat K466
Fa minör tonda solo piyano için yazılmış eser, K.466 ve L.118 katalog numaraları ile kayda alınmıştır. Eserin, sanatçının ölümünden çok kısa bir süre önce 1755 yılında bestelendiği tahmin ediliyor.

Sonat K.13
Sol Majör tonda solo piyano için yazılmış eser, K.13 ve L.486 Katalog numaraları ile kayda alınmıştır. Eserin, 1738 yılında bestelendiği tahmin ediliyor.

SEBASTIAN CURRIER (1959--)

Müzisyen bir ailede doğan Amerikalı çağdaş besteci Sebastian Currier, Juilliard School ve Manhattan School of Music'te dereceler almış, 1999 ve 2007 yılları arasında Columbia Üniversitesi'nde profesör ünvanıyla akademik çalışmalarına devam etmiştir. 2005'te Berlin Filarmoni Üyeleri, bir gecenin tamamını besteciye ithaf etmiş onun eserlerini seslendirmiş hatta iki arp için yazdığı Crossfade bestesinin "Remix" adıyla oda müziği için yeniden uyarlamasının prömiyeri de bu gecede gerçekleşmiştir. Emma Tahmizian da 2007'de bestecinin piyano konçertosunun prömiyerini gerçekleştirmiştir. Currier, besteci Stephen Albert'ın zamansız ölümü üzerine yarım kalan 2 Numaralı Senfonisi'nin orkestrasyonunu tamamlamış; eser Naxos etiketiyle yayınlanmış ve Pulitzer Ödülü kazanmıştır. 1894 yılından beri verilmekte olan Rome Prize (1994) ve Grawemeyer Award (2007) da bestecinin ödülleri arasındadır. Currier'in, 30 dakikalık senfoninin 10 dakikaya sıkıştırılmış şekli olarak tanımlanan "MikroSenfoni" adlı bir çalışması da vardır. Ünlü keman virtüözü Anne-Sophie Mutter'e ithaf ettiği Aftersong bestesi daha sonra Mutter tarafından seslendirilerek kaydedilmiştir. Bestecinin "Time Machines" eseri de 2010-2011 sezonunda Anne Sophie Mutter'in New York Filarmoni eşliğindeki programında yer almaktadır.

Scarlatti Cadenza & Brain Storm
Scarlatti Cadenza ve Brain Storm 1994 ve 1996 yıllarında yazılmış iki ayrı eser olup 2005 yılında besteci tarafından tek bir eser olarak yayınlanmıştır. Eser, daha sonra Amerikan Kompozitörleri Birliği tarafından en çok icra edilen eser ödülünü almıştır. Sa Chen'in eseri canlı seslendirdiği Cliburn piyano Yarışması'nda yapılan kayıt ise Harmonia Mundi tarafından yayınlanmıştır.

MAURICE RAVEL (1875-1937)

İzlenimcilik (Empresyonizm), 20. yüzyılın başında Fransa'da ortaya çıkan önemli bir sanat akımıdır. Bu akımın müzikteki en önemli temsilcilerinden biri ise İspanyol kökenli bir Fransız besteci olan Maurice Ravel'dir. Müziğinin en önemli özellikleri arasında ustalıklı orkestra kullanımı, tını ve müzikal renklerdeki yoğunluk ve zenginlik ön plana çıkmaktadır. Genel olarak Fransız müziğinin en önemli bestecilerinden biri olan Ravel, özellikle solo piyano ve orkestra için yazdığı eserler ile müzik tarihinde vazgeçilmez bir konum kazanmıştır.

Gaspard de la Nuit
İnanılmaz zorluğuyla bilinen çok ünlü bir eserdir. M.55 katalog numarasıyla kayda alınmış eser, 1908 yılıda solo piyano için yazılmıştır. Bir yıl sonra 1909'da yayınlanmış ve aynı yıl Ocak ayında ilk kez Paris'te Ricardo Vines tarafından seslendirilmiştir. Erken 20. yy. dönem müziğidir. 3 bölümden oluşur. Her biri Aloysius Bertrand'ın bir şiiri üzerine yazılmıştır. 1. bölüm "Ondine", Do diyez minör tondadır, özellikle üç notalı akordların hızlı tekrarında sağ el için teknik açıdan büyük zorluklar içeren bir bölümdür. Harold Bauer'e ithaf edilmiştir. 2. bölüm "Le Gibet" Mi bemol minör tondadır, Jean Marnold'a ithaf edilmiştir. 3. ve son bölüm "Scarbo" Sol diyez minör tondadır, Rudolph Ganz'a ithaf edilmiştir.

FRANZ LISZT (1811-1886)

Macar kompozitörü ve piyanisti Franz Liszt, klasik müzik evreninin en karizmatik müzisyenlerinden biridir. Kiliseden, tiyatrodan, felsefeden etkilenmiş, hayatı boyunca değişik alanlara bakmış olmakla birlikte tüm serüvenleri içinde 'Piyano' hep merkezde kalmıştır. Bugünün piyano resitali kavramı Liszt tarafından geliştirilip olgunlaştırılarak bugünkü formunu kazanmıştır. Orkestral bir form olan 'senfonik şiir'de yine Liszt'in buluşudur. Liszt'in babası Haydn'ın orkestrasında çelist olarak çalışan saygın bir müzisyendi. İlk piyano derslerini Liszt'e babası verdi. 6 yaşında piyanoya başlayan Liszt, 8 yaşına geldiğinde ilk bestelerini yapmaya başlamıştı. 1821'de eğitim için Viyana'ya götürülen Liszt, Salieri'den ders almaya başladı. 1823'de Beethoven tarafından alnından öpülerek kendi deyişiyle müziğe vaftiz edildi. Aynı yıl ailesinin Paris'e taşınması nedeniyle Paris'e gitti. İlk evliliğini, ilişkileri başladığında evli olan Kontes Marie D'Agoult ile yaptı. Hayatı boyunca içlerinden biri de Wagner'in eşi olmak üzere birkaç evlilik yaptı. Kadınlar arasındaki popülerliği sık sık farklı bir kente taşınmasına yol açtı. Gençliğinde kilisenin etkisinde kapalı içe dönük bir yaşam süren Liszt, Paganini'yi dinledikten sonra değişip piyano ve konserlere açıldı. Döneminin en büyük piyanisti olan Liszt, piyanonun o güne kadar yazılmış en zor eserlerini yazmıştır. (Anne Pelegrinage) Kompozitörlüğünde Chopin ve Berlioz'den etkilenen Liszt'in armonik dilinden Ravel ve Wagner ciddi biçimde etkilenmiştir. 1847'den sonraki döneminde Weimar'ı bir müzik merkezi haline getirmek için çalışmıştır. Liszt, klasik müzikte Romantik dönemin en merkezi figürlerinden biridir. Büyüleyici piyanizmi ile yaşadığı dönem boyunca Avrupa'yı ateşe verdi. Piyanizmine oranla daha yavaş yaygınlaşan kompozitörlüğünün yanısıra değerli bulduğu diğer müzisyenlerin çalışmalarının yerleşmesi ve yaygınlaşması için büyük emek vermiş, müzik eğitimine doğrudan katkıda bulunarak bir çok öğrenci yetiştirmiştir. Ölümünden elli yıl sonra Budapeşte Merkez Konservatuvarı'nın adı Franz Liszt Akademisi olarak değiştirilmiştir.

Ballade No.2, S.171 (1853) 14:30
“Bestecinin kariyeri boyunca bestelediği eserlerinin çoğunda gözlemleyebileceğimiz karanlık, tehdit edici bir atmosfere hazırlık teşkil eden, bas tuşlarla çalınan uğursuz, karamsar bir melodiyle başlar parça. Bir musibet, bir kötülüğün işaretçisidir adeta. Ancak sanki daha zıt bir şey olamazmış gibi, hemen ardından harika, hızlı, sevgi dolu yeni bir tema ortaya çıkar. Henüz bir yenilik olmadan, iki tema ardı ardına tekrar duyulur. Bunlar aslında coşkulu havai fişekleri ve büyük zorlukları betimlemektedir; iyiyle kötü arasındaki savaşın yansıması, senaryosudur. Temalar, birbiri ardından gelerek dahiyane bir şekilde dönüşmeye başlar. Özelikle sona doğru, görkemli, hatta opera-vari bir melodi sunulmaktadır; bu da, açılıştaki karanlık melodinin bir varyasyonundan başka bir şey değildir aslında. Tüm bu çarpışmanın sonunda ise, parça alternatif temanın narin yankılarıyla, yumuşak bir şekilde sona erer.” (R. Cummings, AllMusic.com)

Un Sospiro
Un Sospiro, Liszt'in 1848 yılında yazdığı Il lamento (matem), La leggierezza (hafiflemek) ve Un sospiro'dan (iç çekmek) oluşan üç konser etüdünün sonuncusudur. Etüd No 39 olarak da bilinir. İlk kez 1849 yılında yayınlanmıştır. Re bemol Major tonda solo piyano için yazılmış, romantik dönem eseridir. Dinleyiciyi içine çeken oldukça dramatik bir melodisi vardır. Un sospiro, bestecinin 62 yaşında ölen ve ölümüne kadar otuz yılı aşkın bir süre onun işlerine yardımcı olmuş olan en genç amcası Eduard Liszt'e ithaf edilmiştir.

Macar Rapsodisi No. 6
Liszt'in 19 Macar Rapsodisinin 6.sı, tek bölümden oluşan solo piyano için Re bemol majör tonda yazılmış romantik dönem eseri S.244/6 ; LW.A132/6 katalog numarası ile kayda alınmıştır. 1847 yılında yazılmış ve 1853 yılında ilk kez yayınlanmıştır. Eser, Liszt tarafından Count Anton Apponyi'ye ithaf edilmiştir.

İstanbul Resitalleri, Ocak 2011