CLAUDE DEBUSSY (1862-1918)
Claude Debussy, tam anlamıyla bir empresyonist bestecidir.
Debussy’nin eserleri, sahip oldukları kalıcı karakteristik
özelliklerle birlikte, adeta Claude Monet’nin resimlerinin
işitsel halidir. Onun müziği, müzikteki “empresyonizm”
kavramını tam olarak tanımlar, geç Romantizm ile erken
20. yüzyıl Modernizmi arasındaki geçişi temsil eder.
Debussy, aynı zamanda müzik tarihindeki en önemli Fransız
bestecilerden biri olarak kabul edilmektedir. Besteci, 20. yüzyılın başında sanat
dünyasının baş aktörlerinden biri olmuştur. 1875 yılından sonra beste yapan diğer
müzisyenler gibi, Debussy’nin müziği de kök ses odaklılık ve A-B-A formu gibi
kısıtlamalardan uzaklaşmış; yoğun bir şekilde betimleyici, çoğunlukla duygusal,
hatta onun da ötesinde, ruh hallerini yansıtan özellikte olmuştur. Debussy, orkestra,
solo piyano, oda orkestraları için ve vokal eserler yazmıştır. Aryalarla tanımlanmaktan
öte, baştan sona bir vokal ve orkestra dokusu taşıyan ilk opera olan "Pélleas
et Mélisande"yi de Debussy bestelemiştir.
Debussy’nin piyano eserleri, hem onun piyanodaki sezgisini, hem de Wagner ve
zorlu piyano besteleriyle çağının armonik ve teknik ufuklarını genişleten Liszt’ten
aldığı ilhamı yansıtmaktadır. Debussy’nin, döneminin resim sanatında olduğu gibi,
zihnindeki görüntülerle müziğini birleştirebilmesi sonucunda, “Reflets dans l’eau”
(Suda yansımalar), “La Cathédral engloutie” (Yutulmuş katedral) ve belki de en
ünlü eserlerinden biri olan “Clair de lune” (Ayışığı) gibi şaşırtıcı derecede
güzel müzikal manzaralar ortaya çıkmıştır.
Görünümler, 1. Kitap (1905): 17"
—Reflets dans l'eau (Suda yansımalar)
—Hommage à Rameau (Rameau’ya Saygı)
—Mouvement (Hareket)
Görünümler serisinin (1904-1905) ilk nüshası, şiirsel anlatımla, armonik yenilikçiliği
birleştirmektedir. Hatta bestecinin kendisi, bu bestelerin “armoninin kimyasındaki
en yeni buluşlar” olduğunu söylemiştir.
Reflets dans l'eau, bir bakıma belirsiz armonik düzen içinde zekice çeşitlendirilmiş
çok katmanlı arpejlerin ve parıldayan akor geçişlerinin anlattığı, dalgalanan
suyun müzikal bir tasviridir. Alçalan üç notalı tema ise, parçanın başında ve
sonunda da duyulmaktadır.
Debussy, Hommage à Rameau parçasını, Barok döneminin en önemli Fransız kompozitörlerinden
biri olan Rameau (1683-1764) eserlerini gözden geçirirken yazmıştır. Nostaljik
gönderimler yaptığı parçasındaki klasik üçlü yaklaşım, Debussy’nin geçmiş dünyanın
ustasına olan saygısını göstermektedir. Parçanın ilham kaynağı ise, Jean-Philippe
Rameau’nun en iyi eserlerinden biri olarak kabul edilen trajik operası “Castor
et Pollux" (1737) ‘daki bir melodidir.
Mouvement, sürekli bir aktivite girdabının olduğu bir tür toccata, ya da perpetuum
mobile olarak görülebilir; hatta bu girdap “durmayacakmış gibi görünür…yine de
müzik, statik armoni hissini uyandıran birkaç uzun süreli pedal noktasına sağlam
bir şekilde bağlıdır…bal kasesinin içindeki arının delicesine uçması gibi: gözü
dönmüş, ancak hiçbir kaçış noktasının olmadığı bir döngü içinde”. (--All Music
Guide)
1. ve 2.kitaplardan 6 etüd (1915): 23"
—Pour les cinq doigts (Beş parmak için)
—Pour les tierces (Üçüncüler için)
—Pour les degrés chromatiques (Kromatik aralıklar için)
—Pour les sonoritées opposées (Karşıt sonoriteler için)
—Pour les arpèges composés (Karışık ya da bestelenmiş arpejler için)
—Pour les octaves (Oktavlar için)
Bir ‘etüd’, temelde daha iyi adale koordinasyonu sağlamak için bestelenmiş egzersiz
değeri taşıyan bir parçadır, ancak çoğu zaman bu parçalar müzikal değerleri açısından
konser parçalarından hiç de farklı olmamıştır. Debussy’nin, kanser hastalığı
geçirmekte olduğu son dönemlerinde piyano için yazmış olduğu son eserler olan
bu iki etüd kitabına bakıldığında ise, bu eserlerin bestecinin piyano üzerindeki
sanatsal odağının nihayetlenmesi olduğu görülecektir. Bu parçaları, efsanevi
etüdleri piyanistler için konser parçalarından öte bir hale gelmiş olan Frederic
Chopin’e adamıştır. Her iki kitaptaki etüdler bazı özel teknik konular üzerine
yoğunlaşmıştır: 1. Kitap, bazı müzikal aralıklarının kullanımını araştırmakta;
2. Kitap ise müzikteki cümle yapısını ve stilini araştırmaktadır.
Mr. Bavouzet’nin iki nüshadaki altı seçkisine bakılacak olunursa; ilki, temel
egzersizleri genellikle tüm piyano öğrencileri tarafından çalınması beklenen
Carl Czerny’nin beş-parmak egzersizlerinden esinlenmiştir. İkinci etüd ise, saatler
sürebilecek zor parmak problemleri yaratabilecek, akıl karıştıran paralel üçlülerden
oluşmaktadır. Üçüncüsü, hem kompozisyon, hem de teknik olarak kromatik gam kullanımı
üzerine odaklanmıştır. ‘Karşıt Sonoriteler’, Debussy’nin sıklıkla kullandığı
yoğun müzikal katmanlardan faydalanmaktadır. ‘Karışık Arpejler’ etüdü ise, armoni
haricindeki tonlarla, temel üçlü tonları arpej konseptini (gam içinde sadece
seçilmiş olan bazı tonları çalmak ve bunu diğer oktavlarda tekrar etmek) tekrardan
tanımlamak için karışık bir şekilde kullanmaktadır. ‘Oktavlar İçin’ kromatikliği,
tam ses armonileriyle ve karmaşık aksak bir ritimle birleştirmiştir. Bu parça,
muhtemelen iki kitaptaki en göz alıcı etüddür, aynı şekilde çalması da en zor
olanıdır.
Prelüdler 2. kitap (1911-1913): 38"
- Brouillards (Sisler): Modéré (Yavaşça)
- Feuilles mortes (Ölü Yapraklar): Lent et mélancolique
(Yavaş ve melankolik)
- La Puerta del Vino (Şarap Kapısı): Mouvement de
Habanera
- "Les fées sont d'exquises danseuses" ("Periler
ve zarif dansçılar"): Rapide et léger (hızlı
ve hafifçe)
- Bruyères (Çalılıklar): Calme (sakin)
- Général Lavine - eccentric: Dans le style et le
mouvement d'un Cakewalk (cakewalk stilinde)
- La terrasse des audiences du clair de lune (Ayışığı
seyircilerinin terası): Lent (yavaş)
- Ondine (Su Perisi): Scherzando (oyuncu)
- Hommage à S. Pickwick Esq. P.P.M.P.C. (Homage to
S. Pickwick): Grave (aşırı derecede yavaş)
- Canope (Mısır vazosu): Très calme et doucement
triste (çok sakin ve tatlı bir şekilde hüzünlü)
- Les tierces alternées (Değişken üçlüler): Modérément
animé (orta derecede canlandırılmış)
- Feux d'artifice (Havai Fişekler): Modérément animé
(orta derecede canlandırılmış)
Müziğinin çok büyük bir kısmında
olduğu gibi, Debussy’nin prelüdleri, gelenekten uzaklaşmakta
ve konvansiyonel biçimleri vurgulamak için başka
yollar bulmaktadır. Debussy, geçmiş yüzyıllar tarafından
uygulanan kök ses döngüsü formülünü takip etmemektedir.
Her bölümün başlığı, o bölümün sonunda yazılıdır;
böylece yorumcunun kendisi için yeni izlenimler araştırması
sağlanmıştır.
1. Gizemli bir atmosfer oluşturan doku, çok tonlu arpejlerle
doludur. Parça, Fransa’da sisli bir günü betimlemektedir.
2. Ölü Yapraklar’ın teması, 1. Kitaptaki ‘Akşam Havasındaki
Sesler ve Esanslar’ prelüdünün temasını doğrudan anımsatmaktadır
– bu bir parodi de olabilir, ya da sadece bu melankolik
melodinin tekrarlanmasıdır.
3. Bu parça ‘El Hamra Sarayı’ olarak da adlandırılabilirmiş;
İspanyol esintileri olan, habanera tarzının ritmik
yapısını içeren bir eser.
4. Piyanistin son derece nazik dokunuşlar gerçekleştirmesini
gerektiren hafif ve hızlı bir mizansen.
5. Cennet gibi bir İngiliz manzarasının tasviri, bu
parça La fille aux cheveux de lin (Lepiska Saçlı Kız)
eserini de andırıyor.
6. Bu parçada, Debussy inanılmaz zeki bir şekilde ünlü
Amerikan jonglörünü portrelemekte, bunu yaparken de
keskin ritimlerden ve ani karşıtlıklardan faydalanmaktadır.
7. Bu sakin prelüd, bir Fransız çocuk şarkısı olan
Au clair de la lune ‘daki bir ifadeden esinlenmiştir. Eser,
nazik bir yaklaşım gerektiren birçok ruh hali değişikliği
barındırmaktadır.
8. Ondine, halk masallarındaki efsanevi su perisidir;
onun suyun altındaki ruh halleri ve başı boşluğu değişken
arpejler oyuncu scherzando çıkışlarla anlatılmaktadır.
9. P.P.P.C., Posthumous Papers of the Pickwick Club’ın
kısaltmasıdır: Charles Dickens romanındaki kahraman;
ıslık sesi, İngiliz konser salonunun ekoları ve İngiliz
marşı “God Save the Queen” imitasyonlarıyla müzikal
anlamda şekillendirilmektedir.
10. Bir Mısır cenaze vazosunun yas dolu tasviri; muhtemelen
kısa bir süre önce dünyadan ayrılmış bir tanrı veya
tanrıçanın küllerini taşıyan birisinin izlenimi.
11. Daha sonraki etüdlerin stilini önceden tahmin eden,
zekice çalışılmış bir parça. Debussy, minimum müzikal
materyal kullanarak, müziğin dinamiklerinin yükselmesini
ve alçalmasını sağlayabilmiş.
12. Debussy’nin prelüdlerinin sonuncusu; Paris’te gökyüzündeki
havai fişeklerin bir müzikal portresi. Harikulade arpejler,
triller, süslemeler, ani akor pasajları, parçanın karakterini
kurgulamakta, prelüdler arasındaki en zorlayıcı eseri
oluşturmaktadır. Parça, Fransız milli marşından, 'La
Marseillaise'dan tremololar üzerinde duyulan uzak bir
alıntıyla, etkileyici bir kapanış gerçekleştirmektedir.
(--All Music Guide)
Alexandra
Ivanoff, Kasım 2009. (Türkçe: Can Ergelmiş)
CLAUDE DEBUSSY (1862-1918)
Claude Debussy is one of the best examples of
an impressionist composer. His works have the
indelible characteristic of sounding like a
painting by Claude Monet. His music virtually
defines the term "impressionism" in
music, and signifies a transition between late
Romanticism and early 20th century Modernist.
He is considered one of the most important
French composers in music history, and is a
central figure at the turn of the 20th century.
Like that of others who wrote music after 1875,
his music broke away from the limitations of
being anchored on key centers and A-B-A form,
is highly descriptive, often sensual, and paints
a mood. Debussy wrote many orchestral, solo
piano, chamber, and vocal works, as well as
an opera "Pélleas et Mélisande" which
was the first opera not to have defined arias
but was more of a through-composed vocal/orchestral
texture.
Debussy's piano music reflects his own brilliant
acumen at the keyboard and his previous influences
from Wagner and especially Liszt, whose challenging
keyboard compositions quickly expanded the harmonic
and technical horizons. Debussy's ability to
fuse the imagery that was the style of the painting
world at that time with his music produced startlingly
beautiful musical landscapes like "Reflets
dans l'eau" (Reflections in the water) and "La
Cathédral engloutie" (The engulfed cathedral),
and perhaps his most famous "Clair de lune" (Moonlight).
Images, Set 1
for piano (1905): 17"
—Reflets dans l'eau (Reflections in the water)
—Hommage à Rameau (Hommage to Rameau)
—Mouvement (Movement)
His first volume of Images pour piano (1904–1905)
combines harmonic innovation with poetic suggestion.
The composer himself claimed it represented "the
most recent discoveries of harmonic chemistry."
Reflets dans l'eau is a musical description
of rippling water through an ingenious assortment
of cascading arpeggios and shimmering chordal
progressions in a somewhat ambiguous harmonic
setting. A descending three-note theme can
be heard at the beginning and the end.
Debussy wrote Hommage à Rameau while
he was doing some revisions on the works of Rameau
(1683-1764) who was one of the most important
French composers of the Baroque period. The classical
triadic approach in this nostalgic tribute is
reflecting his respect for a beloved master from
the past. It takes as its inspiration a melody
from Jean-Philippe Rameau's tragic opera, "Castor
et Pollux" (1737), which is regarded as
one of Rameau's finest works.
Mouvement is a kind of toccata, or perpetuum mobile, wherein
the constant whirlwind of activity, that although "seems unstoppable...the
music is still rooted firmly to a number of immensely long pedal points which
create a feeling of static harmony...the frenzied flight of the bee in the
honey pot: furious, but locked into an orbit from which there is no escape". (--All
Music Guide)
from Études, books
1 & 2 (1915): 23"
—Pour les cinq doigts (For five fingers)
—Pour les tierces (For thirds)
—Pour les degrés chromatiques (For chromatic intervals)
—Pour les sonoritées opposées (For opposing sonorities)
—Pour les arpèges composés (For mixed, or composed, arpeggios)
—Pour les octaves (For octaves)
An 'etude' is essentially a piece composed for
the exercise value—to create a better muscular
coordination, but in many cases the musical values
are often equal to concert pieces. In the case
of Debussy's two books of etudes, which were
his last major works for the piano and composed
while he was sick with cancer, they represent
a curious completion of his artistic focus on
the keyboard. He dedicated them to Frederic Chopin,
whose legendary etudes were by then concert staples
for pianists. Both books of etudes were intended
to concentrate on specific technical issues:
Book I explores different ways of using intervals;
Book II explores musical syntax and style.
In Mr. Bavouzet's six selections from the two
volumes, the first is inspired by the five-finger
exercises of Carl Czerny, whose basic study pieces
are generally required of all piano students.
The second is a dizzying array of parallel thirds
guaranteed to provide hours of solving difficult
fingering problems. The third is an essay on
the use of the chromatic scale (moving in half-steps),
both compositionally and technically. 'Opposing
Sonorities' employs Debussy's frequent use of
multiple layering of textures. The 'Mixed Arpeggios'
etude literally mixes up non-harmonic tones with
the basic triadic tones to redefine the concept
of arpeggio (playing only selected tones within
the scale and repeated in successive octaves).
'For Octaves' combines chromaticism, whole-tone
harmonies and complex syncopation. Probably the
most brilliant etude of both books, it is equally
difficult to play.
Préludes, book
2 (1911-1913): 38"
- Brouillards (Mists): Modéré (moderately)
- Feuilles mortes (Dead Leaves): Lent
et mélancolique (slow and melancholy)
- La Puerta del Vino (The Wine Gate): Mouvement
de Habanera
- "Les fées
sont d'exquises danseuses" ("Fairies
are exquisite dancers"): Rapide et
léger (quick and lightweight)
- Bruyères (Heaths): Calme (calm)
- Général Lavine - eccentric: Dans le style
et le mouvement d'un Cakewalk (in the
style of a cakewalk)
- La terrasse des audiences du clair de
lune (The Terrace of Moonlit Audiences): Lent (slow)
- Ondine (Undine): Scherzando (playfully)
- Hommage à S. Pickwick Esq. P.P.M.P.C.
(Homage to S. Pickwick): Grave (extremely
slow)
- Canope (Egyptian urn): Très
calme et doucement triste (very calm
and sweetly sad)
- Les tierces alternées (Alternating
Thirds): Modérément animé (moderately
animated)
- Feux d'artifice (Fireworks): Modérément
animé (moderately animated)
Debussy's Preludes, like
so much of his music, break with convention and
find another way to express a conventional format.
Debussy doesn't follow the key cycle formula proscribed
by the previous centuries, and the titles are written
at the end of each movement, allowing the performer to discover impressions for
himself.
1. Mysterious and atmospheric, the texture is dominated by sweeping arpeggios
in a slightly poly-tonal soup that suggests a misty day in France.
2. The theme of Dead Leaves directly recalls the theme of a prelude in Book I
which is entitled 'Sounds and Scents Mix in the Evening Air'—so much so that
it might have been a parody, or just a repeat of this melancholy melody.
3. This is also translated as 'The Alhambra Palace', a Spanish-inflected piece
with the rhythmic feel of a habanera.
4. A lightweight and wispy little scene requiring extraordinarily delicate touch
from the pianist.
5. A depiction of an idyllic English landscape, this one is reminiscent of La
fille aux cheveux de lin (The Girl with the Flaxen Hair).
6. In this, Debussy portrays the famous American juggler with enormous wit, making
ingenious use of incisive rhythms and sudden contrasts.
7. This subtle prelude is based on a phrase from the French children's song Au
clair de la lune. There are many artfully constructed mood changes requiring
a sensitive approach.
8. Ondine is the legendary water sprite in folk lore; her moods and meanderings
under water are suggested by alternating arpeggiations and playful scherzando
outbursts.
9. P.P.P.C. stands for Posthumous Papers of the Pickwick Club: The protagonist
of Charles Dickens' novel is musically personified by imitations of whistling,
echoes of an English music hall, and a quote from the British anthem, "God
Save the Queen".
10. A mournful depiction of an Egyptian burial urn, probably carrying the ashes
of a recently departed god or goddess.
11. This is a brilliant study in thirds that anticipates the style of the later
Etudes. Debussy achieves great effect through a subtle rise and fall of dynamics,
using a minimum of musical material.
12. The last of Debussy's Preludes is a musical portrait of a fireworks display
over Paris. Brilliant arpeggios, trills, and rapid chord passages characterize
this, the most technically challenging of the Preludes. The work comes to an
effective close with a distant quote of the French national anthem, 'La Marseillaise'
sounded over a hushed tremolo. (--All Music Guide)
Alexandra Ivanoff, November
2009 |
|
