FRANZ JOSEPH HAYDN (1732-1809)

18. yüzyıl Klasik dönem müziğinin önde gelen temsilcisi hiç kuşkusuz Franz Joseph Haydn'dır. Müzik formları ve biçimlerine getirdiği yenilikler, senfoni, sonat gibi önemli müzik türlerinin şeklini veren besteci, kendinden sonraki birçok besteciye bu bakımdan yön vermiştir. Anılmaya değer üretkenliği, onun çok sayıda eser tamamlamasına olanak sağlamıştır. Yazdığı 104 senfoni ile "Senfonin Babası" sıfatını kazanmıştır. Ayrıca birçok opera, oratoryo, yaylı çalgı dörtlüleri, piyano sonatları ve çeşitli oda müziği eserleri yazmıştır.

No. 46, Hob.XVI No: 31 Mi majör
Franz Joseph Haydn, üretken besteciliğinin yanı sıra aynı zamanda iyi bir klavsen virtüözü olarak anılmalıdır. Yaşamı boyunca bu enstrüman için 62 adet sonat bestelemiştir. Böylece Haydn, müzik tarihinde bugünkü haliyle bilinen sonat kavramının ilk örneklerini bu eserler ile vermiştir. Aslen klavsen için yazılan bu sonatlar doğal olarak günümüzde piyano ile çalınmaktadır. Bu sonatlardan 46 numaralı Mi majör Sonat, bestecinin olgunluğa eriştiği son yaratıcılık döneminin ürünüdür. Üç bölümden oluşur: orta yürüklükte başlayan bir ilk bölüm "Moderato", Klasik dönemde oldukça popüler bir saray dansı olan minuetto havasındaki "Allegretto" ve çok hızlı tempoda çalınması gereken bir son bölüm "Finale: Presto". (Süre: 11 dk.)

No. 60, Hob.XVI No: 50 Do majör
1794 yılında ünlü besteci Clementi'nin bir piyano öğrencisi olan Therese Jansen için Haydn, üç adet sonat bestelemiştir. Bu sonatlar Londra'da yazıldığı için, hem "Jansen Sonatları" hem de "İngiliz Sonatları" adıyla anılır. Bu sonatların ilki olan 60 numaralı Do majör Sonat, üç bölümden oluşur: "Allegro", "Adagio" ve "Allegro molto". Haydn'ın sonatlarındaki genel uzunluğa göre, bu sonat geniş solukludur. Piyano yazısındaki teknik seviye, o zamanlar için ileriye yönelik sayılabilecek zorluklar taşır. (Süre: 19 dk.)

No. 47 Hob.XVI No: 32 Si minör
47 numaralı Si minör Sonat, 1776 yılında tamamlanmıştır ve bestecilik hayatındaki olgunluk döneminin ürünüdür. Üç bölümden oluşur: orta yürüklükte başlayan bir ilk bölüm "Allegro moderato", Klasik dönemde oldukça popüler bir saray dansı olan "Menuet" ve çok hızlı tempoda çalınması gereken bir son bölüm "Finale: Presto". (Süre: 12 dk.)

MAURICE RAVEL (1875-1937)

İzlenimcilik (Empresyonizm), 20. yüzyılın başında Fransa'da ortaya çıkan önemli bir sanat akımıdır. Bu akımın müzikteki en önemli temsilcilerinden biri ise İspanyol kökenli bir Fransız besteci olan Maurice Ravel'dir. Müziğinin en önemli özellikleri arasında ustalıklı orkestra kullanımı, tını ve müzikal renklerdeki yoğunluk ve zenginlik anılmalıdır. Genel olarak Fransız müziğinin en önemli bestecilerinden biri olan Ravel, özellikle solo piyano ve orkestra için yazdığı eserler ile müzik tarihinde vazgeçilmez bir konum kazanmıştır.

"La valse", koreografik şiir
Maurice Ravel'in en ünlü eserlerinden biri olan "La valse", 1919 ile 1920 yılları arasında tamamlanmış ve ilk kez Paris'te 12 Aralık 1920 tarihinde seslendirilmiştir. Eser, büyük kadrolu bir orkestra için bestelenmiş, ardından besteci tarafından solo piyano için uyarlanmıştır. Birinci Dünya Savaşı'nın bitiminin hemen ardından yazılan eser, Johann Strauss'un valslerine karşılık daha şeytani bir hava, sürprizlerle dolu anlar içermektedir. Eserin ilk dakikaları, önce homurtuları andıran bir başlangıçla belirsiz bir hava yaratır. Fakat dakikalar ilerledikçe belirginlik ve kararlılık kazanan bir tema, valsin başladığını haber verir ve çok geçmeden tamamen yürek kazanmış bir biçimde müzik, dans havasına girer. Kimi zaman lirik bir temanın belirdiği, kimi zaman ise hızlı, coşku dolu ve enerjik yeni bir valsin aniden başladığı anlar, dinleyene rengârenk bir atmosfer yaratır. Eser, bir valsin alışılagelmiş zarif ve asil bir havadaki bitirişinin yerine, gitgide hızlanarak ve adeta kontrolden çıkarak, baş döndüren bir havada sona erer. (Süre: 14 dk.)

Can Okan, Mayıs 2009